Cieczka.

Cieczka inaczej nazywana jako gonienie, krwawienie, grzanie, określa wystąpienie objawów rui u suku.

Zazwyczaj okres ten pojawia się dwa razy w roku, przeważnie wiosną i na jesień, trwa przez 21 dni. U niektórych suk cieczka pojawia się tylko latem i zimą, a jeszcze u innych tylko raz w roku. Nie są to jednak oznaki zaburzeń rozrodczych.

Chęć do pokrycia wykazuje suka dopiero w momencie wypadnięcia z jajnika dojrzałego jaja do jajowodu. Przy normalnej przebiegającej cieczce moment ten wypada między 9 a 13 dniem, a przy cieczce przedłużonej lub krócej trwającej występuje odpowiedni wcześniej lub później, na co trzeba zwracać uwagę przy kryciu.

Wskutek silnego przekrwienia narządów rozrodczych na początku rui następuje silne obrzmienie sromu. Jest on również cieplejszy niż normalnie stąd nazwa "suka się grzeje", a u suk o jasnej skórze wyraźnie jest zaczerwieniony. Wskutek pękania licznych naczyń krwionośnych w błonie śluzowej macicy pojawia ciemnoczerwony wyciek z pochwy, który w ciągu następnych 8 dni zmienia zabarwienie na jasnoczerwony. Zanik krwawienia oznacza osiągnięcie szczytowego punktu cieczki, w którym ze szpary sromowej wydobywa się jedynie trochę białego śluzu. Wydzielina ta zawiera substancję wabiącą o intensywnym zapachu, który jest niewyczuwalny dla człowieka jednak przyciąga psy. Łącznie z wystąpieniem zewnętrznych objawów rui następuje też zmiana zachowania suki. Staje się ona mniej posłuszna, wykazuje zmienny apetyt i wykorzystuje każda okazję by uciec. Stąd słusznie nazwano okres rui u suki "gonieniem". W drugiej połowie cieczki suka nie odpędza już samców od siebie i toleruje ich zbliżanie. W tym okresie trzeba na nią szczególnie uważać, jeśli nie chce się, aby suka została pokryta przez przypadkowego psa.

Uciążliwe napastowanie suk z cieczką przez psy powoduje, że właściciele chcieliby za pomocą środków leczniczych zahamować przejściowo ruję lub co najmniej jej zewnętrzne objawy. Nie jest jednak wskazane stosowanie samodzielne jakichkolwiek preparatów hormonalnych. Lepiej zadanie to powierzyć lekarzowi weterynarii. Można stosować nieszkodliwe środki usuwający wabiący samce intensywny zapach płciowy, występujący u suk w czasie rui. Najczęściej produkowane są w postaci tabletek i mogą być podawane przez cały czas cieczki, począwszy od pierwszego dnia. Środki te nie powodują żadnego wpływu na przebieg cyklu płciowego ani na zdolność suki do przyjęcia samca.

W późniejszym okresie należy starannie przemywać śluz ze sromu, można dodatkowo spryskać okolicę sromu dezodorantem. Między 9 a 13 dniem cieczki zapach płciowy może być na tyle intensywny, że pomimo stosowania różnych środków na sukę należy zwracać szczególną uwagę, jeśli nie chce się być zaskoczonym jej ciążą. Jeżeli jednak suka mam zostać pokryta, to stosowanie tabletek przerywa się na dwa dni przed doprowadzeniem jej do samca.

Zewnętrzne objawy rui są spowodowane następstwem zmian zachodzących w narządach rozrodczych pod wpływem różnych hormonów. Ponieważ pojawiają się one regularnie 2 razy w roku nazwano je cyklem płciowym. W cyklu takim można wyróżnić cztery regularnie powtarzające się okresy.

Pierwszy okres wzrostowy, trwający 10 dni od wystąpienia cieczki, cechuje wzrost licznych komórek płciowych - jaj, znajdujących się do tej pory w stanie spoczynku w jajniku. Czynność jajnika pobudza hormon przedniego płata przysadki. Pod jego wpływem wokół każdej dojrzewającej komórki płciowej powstaje pęcherzyk wypełniony cieczą. Pęcherzyk ten wraz z komórką jajową nosi nazwę pęcherzyka jajnikowego. Z kolei hormon wydzielany przez ten pęcherzyk powoduje zmiany w macicy (silne jej krwawienie i obrzęk). W ten sposób zostaje ona przygotowana do ewentualnego wszczepienia się w jej błonę śluzową zapłodnionego jaja. Jest to okres, w którym ze sromu wydobywa się ciemnoczerwona wydzielina. Między 9 a 12 dniem cieczki komórki jajowe są już dojrzałe, pęcherzyki pękają i jaja wraz z płynem dostają się do jajowodu a stąd do macicy. Pęcherzyki nie pękają równocześnie lecz proces ten rozciąga się na kilka dni. Wyjaśnia to dlaczego suka może być wielokrotnie zapłodniona.

Drugi okres - wydzielniczy, charakteryzuje wzrost gruczołów błony śluzowej macicy i ich intensywne wydzielanie. Jednocześnie w tym czasie w miejscu każdego pękniętego pęcherzyka następuje rozrost komórkowy - tworzy się ciałko żółte (nazwane tak od jego żółtej barwy). Ciałko to wytwarza hormon - progesteron,który umożliwia zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja w błonie śluzowej macicy, a zatem przyjęcie zapłodnionej komórki, a także do pewnego czasu warunkuje prawidłowy rozwój płodu.

Trzeci okres - powrotu narządów rozrodczych do normy. Jeżeli nie nastąpi zapłodnienie komórki jajowej, to ciałko żółte zanika i powoli ustępuje obrzęk macicy i pochwy, tak, że w ciągu 3 tygodniu cieczki osiągają one normalną wielkość. Zanikają też zewnętrzne objawy rui i rozpoczyna się kolejny czwarty okres.

Czwarty okres - spokoju. W tym czasie przejściowo na okres około 4 miesięcy zostają zahamowane czynności rozrodcze suki. Występującym pod wpływem hormonów zmianom w narządach towarzyszą także zmiany w komórkach. Można je obserwować pod mikroskopem przy badaniu śluzu pobranego z pochwy. Badanie takie, którego przeprowadzenie możliwe jest tylko w labolatorium ma znaczenie praktyczne, gdyż dzięki niemu można dokładnie określić moment jajeczkowania i tym samym najdogodniejszy czas do zapłodnienia.

W miarę starzenia się suki czynność układu rozrodczego ulega osłabieniu. Cieczka pojawia się tylko jeden raz w roku lub w ogóle nie występuje. Nie stanowi to jednak żadnego zagrożenia dla zdrowia suki. Czasem występuje tzw. przedłużona ruja (snębica, nimfomania) która jest następstwem zaburzeń hormonalnych, zaburzenia te wymagają leczenia przez lekarza weterynarii, podobnie jak spóźnione lub nieregularne występowanie rui (cieczki), wskazujące na niedobór hormonu przysadkowego.