Domowy chleb             Przepisy na chleb        Przepisy na zakwas

Kto ma ochotę może zabawić się w produkcję własnego zakwasu :

Dlaczego do chleba z mąki żytniej musi być koniecznie użyty zakwas?
Fragment ze strony www.chleb.info.pl

Mąka żytnia zawiera mało glutenu i musi być on aktywowany przez ukwaszenie. Poza tym żyto zawiera enzymy, które przeszkadzają w budowaniu odpowiednich struktur w miękiszu chleba. Dodatek ciasta zakwaszonego jest niezbędny, żeby zahamować ten proces. W procesie zakwaszenia biorą udział bakterie odpowiedzialne za produkcje kwasu mlekowego i octowego. Kultury kwasowe w cieście żytnim rozmnażają się bardzo chętnie. Dlatego tez zakwas żytni jest najkwaśniejszym ze wszystkich zakwasów.

Podsumowując: Kto chce upiec chleb z przewagą mąki żytniej potrzebuje zakwasu. Chleb żytni upieczony tylko z dodatkiem drożdży jest zbity i niesmaczny. Czyli inaczej mówiąc mąka żytnia wymaga koniecznie zakwaszenia. Pszenna nie wymaga, ale zakwaszanie jej też jest możliwe. Chleb pszenny na zakwasie jest dużo bardziej aromatyczny i znacznie dłużej świeży niż ten pieczony tylko przy pomocy drożdży.

Zrobienie zakwasu jest bardzo proste. I wszystko, co do tego potrzebujemy, mamy zazwyczaj w domu, czyli mąką i wodą. Mąka powinna być razowa, nie oczyszczona, a woda dobrej jakości, nie chlorowana.

1. Dawniej robiono zakwas wlewając letnią wodę do glinianego garnka z mąką żytnią i tą dość rzadką mieszaniną pozostawiano na 3 dni. Po gruntownym rozmieszaniu dodawano świeżą porcje maki i wody i po odstawieniu jeszcze na 24 godziny powstawał zakwas.

2. Inna równie stara metoda mówi, że należy mąkę i wodę dodawać porcjami, co 24 godziny. Garść mąki, najlepiej razowej, mniej więcej 100g mieszamy gruntownie z letnią wodą, aby otrzymać dość gęstą papkę konsystencji ciasta na racuchy, bądź kwaśnej śmietany. To wszystko zostawiamy w cieple (optymalnie byłoby w pobliżu grzejnika). Co 12 godzin dobrze jest tę papką dokładnie wymieszać, tak, aby powstały pęcherzyki powietrza, znowu przykryć i odstawić w spokoju. Każdego dnia dodawać garść mąki i trochę wody, do uzyskania konsystencji jak wyżej i tak przez 4-5 dni. Optymalna temperatura do rozwoju zakwasu to między 25° a 30° C. W niższej zakwaszanie trwa dłużej, czasami zupełnie się nie udaje; w wyższej zaś fermentacja jest zazwyczaj wstrzymana.

Świeżo wyhodowany zakwas używamy od razu do upieczenia pierwszego chleba, zostawiając małą ilość (50-100g) która będzie naszym "starterem" albo mówiąc po polsku zaczątkiem do następnych wypieków.

Tę pozostawioną ilość należy przechowywać w lodówce w szklanym słoju, lekko przykrytym. Używając go potem, skracamy sobie czas oczekiwania na nowy zakwas przy następnym pieczeniu o ok. 2 dni.

Absolutnie nie. We Francji bardzo popularny jest wypiek na zakwasie pszennym np. bardzo rozpowszechnionego chleba francuskiego typu Pain au Levain, lub Pain de Campagne. Również do wypieku bagietek rustykalnych używa się często zakwasu pszennego. W Stanach Zjednoczonych istnieje także tradycja wypieku pieczywa na zakwasie pszennym, a nawet w Afryce używa się zakwaszonego ciasta do placków kukurydzianych. Zakwas żytni jest bardziej rozpowszechniony w krajach Europy Środkowej oraz Skandynawii. Jeśli chodzi o uprawy zbożowe, żyto jest jedna z mniej znaczących i stanowi ok. 1% ogólnej produkcji światowej zbóż. I chyba ciągle niestety się zmniejsza.

Zaczyn inaczej ciasto zakwaszone to jest ta część ciasta chlebowego, która powinna być zakwaszona, czyli poddana działaniu kultur dzikich drożdży przez określony czas w określonych warunkach. Wyhodowaliśmy zakwas, mamy go w formie płynnej w słoiku, bądź tez gęstego ciasta i co dalej? Zazwyczaj tego zakwasu jest dość dużo. Dodając przez kilka dni porządne porcje maki i wody można otrzymać go nawet więcej niż pół litra. Jeżeli zakwas bąbelkuje, czyli jest aktywny można go użyć od razu, czyli potraktować jako pierwszy zaczyn do naszego pierwszego chleba.

Bardzo dobrze wymieszać, przykryć i zostawić na następne 24 godziny. Trzeciego dnia powtórzyć, dodać tę samą ilość wody i mąki, dobrze wymieszać i zostawić na około 8 godzin. Zakwas powinien podwoić swoją objętość. Teraz można go przechowywać w lodówce - przed użyciem doprowadzić do temp. pokojowej, używać 1 szklankę na bochenek chleba. No i trzeba go odżywiać - dodając po 1/2 szklanki maki i wody co kilka dni

Jest wiele sposobów na przygotowanie zakwasu żytniego, poniżej podana jest metoda zdaniem autora najprostszą i najbardziej efektywna. Jedyne czego potrzeba to mąka żytnia razowa typ 2000, woda oraz czas. Na przygotowanie zakwasu potrzeba ok. 5-6 dni. Zazwyczaj 6 dnia można już bez obaw upiec pierwszy chleb.

Słoik o pojemności ok. 1l (słoik należy najpierw dokładnie umyć i wyparzyć)
Proporcje mąki i wody są orientacyjne, nie potrzeba do ich odmierzenia wagi. Najważniejszą rzeczą jest to aby stosunek mąki do wody wynosił 1:1 – czyli jedna porcja mąki i mniej więcej tyle samo wody. Mąkę i wodę wymieszać w słoiku. Konsystencja powinna być raczej gęsta. Ważne jest aby słoika nie zakręcać! Najlepiej przykryć go ściereczką lub gazą (tak by dochodziło do niego powietrze) i odstawić w ciepłe miejsce na 24 godziny. Temperatura w jakiej będziemy przechowywać zakwas powinna wynosić od 24 do 27 stopni C. Ale mało kto będzie to mierzył. Po prostu należy odstawić słoik np. do szafki blisko piekarnika/lodówki itp. Można też postawić go w pobliżu kaloryfera lub innego źródła ciepła.

Każdego następnego dnia należy powtarzać całą procedurę stosując te same proporcje mąki i wody. Przed dosypaniem nowej porcji mąki należy wyrzucić połowę wyhodowanego dotąd zakwasu i dodać mąkę i wodę w takich samych ilościach jak poprzednio czyli:

Zakwas wyraźnie zwiększył już swoją objętość, ma dużo pęcherzyków powietrza, zmienił też swój kolor i zapach – jest on bardziej kwaśny. Czasem może pachnieć nawet acetonem ale nie jest to oznaką zepsucia. Trzeciego dnia zakwas pracuje już w miarę stabilnie i według niektórych już można piec na nim chleb. Ja sugeruję jednak poczekać do 6 lub 7 dnia – zakwas będzie już wtedy na pewno dojrzały i chleb powinien się udać bez problemu.

Już drugiego dnia widać liczne pęcherzyki powietrza – nie oznacza to jednak, że tak musi być. Wiele zależy od temperatury w jakiej przechowywany jest słoik. Powinno być w miarę ciepło, ale gdyby II lub III dnia w zakwasie nie było widać tak wyraźnych pęcherzyków powietrza – nie oznacza to jeszcze, że coś z nim nie tak. Dobrze go wtedy postawić gdzie indziej, gdzieś gdzie będzie po prostu cieplej. Dopóki zakwas nie spleśnieje, nie będzie na nim czarnej lub czerwonej wody – oznacza to, że najprawdopodobniej wszystko z nim ok.

Z każdym dniem zakwas dojrzewa coraz bardziej. V dnia pęcherzyki powinny być już widoczne, ale głównie widać będzie zmianę jego koloru. Po kilku dniach od nastawienia zakwasu żytniego na bazie mąki żytniej razowej – zakwas zmieni się z koloru szarego w zdecydowanie bardziej jasnobrązowy. Może być również tak, że zakwas który przez pierwsze dni pracował nam wyraźnie, miał dużo pęcherzyków powietrza - nagle przestał… Nie ma obawy. W dalszym ciągu wszystko z nim w porządku. Należy kontynuować dokarmianie zgodnie z przepisem.

Szóstego dnia mamy już dość stabilny zakwas. Po mniej więcej kilkunastu godzinach od dokarmienia pojawiają się duże pęcherze powietrza, jego zapach jest przyjemnie kwaśny. Można porównać go do zapachu octu balsamicznego.

Zakwas w 100% pszenny, wykonany z mąki pszennej razowej i wody. Metoda jego przygotowania jest niemal identyczna jak opisanego powyżej zakwasu żytniego. Różnica tkwi w rodzaju użytej mąki.

Słoik o pojemności ok. 1l (słoik należy najpierw dokładnie umyć i wyparzyć)Najważniejszą rzeczą jest to aby stosunek mąki do wody wynosił 1:1 – czyli jedna porcja mąki i mniej więcej tyle samo wody. Mąkę i wodę wymieszać w słoiku. Konsystencja powinna być raczej gęsta.

Większość chlebów, zarówno żytnich, pszennych jak i mieszanych można piec na samym zakwasie żytnim. Jednak jeśli mamy ochotę na chleb w 100% pszenny można pokusić się o wyhodowanie pszennego zakwasu. Poniżej przedstawiam dwa sposoby – pierwszy opis powyżej to zakwas przygotowany jedynie z mąki pszennej razowej i wody, natomiast drugi to szybki zakwas pszenny przygotowany na bazie niewielkiej ilości zakwasu żytniego.

Stosując tę metodę przede wszystkim bardzo szybko otrzymujemy gotowy do użycia zakwas, w zasadzie następnego dnia od nastawienia można już piec na nim chleb. Poza tym, dzięki zastosowaniu mąki pszennej tortowej np. typ 480 – chleby wychodzą jaśniejsze niż przy zastosowaniu zakwasu pszennego razowego. Do tego przepisu można też użyć mąki pszennej chlebowej – np. typ 550 lub 650.

Słoik o pojemności ok. 1,5 l (słoik należy najpierw dokładnie umyć i wyparzyć) Wszystkie składniki należy dokładnie wymieszać w dużym słoiku. Konsystencja nie musi być za bardzo gęsta, powinna być raczej półpłynna – jak na zdjęciach poniżej. Gdyby była zbyt gęsta – należy dodać jeszcze więcej wody.

Ważne jest aby słoika nie zakręcać. Najlepiej przykryć go ściereczką lub gazą (tak by dochodziło do niego powietrze) i odstawić w ciepłe miejsce na 24 godziny. Temperatura w jakiej będziemy przechowywać zakwas powinna wynosić od 24 do 27 stopni C. Ale mało kto będzie to mierzył. Po prostu należy odstawić słoik np. do szafki blisko piekarnika/lodówki itp. Można też postawić go w pobliżu kaloryfera lub innego źródła ciepła – dokładnie tak samo jak w przypadku każdego zakwasu.

Do przygotowanego rano zakwasu dodać kolejną porcję mąki i wody i dobrze wymieszać. Pozostawić na noc w ciepłym miejscu tak samo jak na początku.

Zakwas jest już gotowy do użycia. Wyraźnie zwiększył swoją objętość. Ma też bardzo dużo pęcherzyków powietrza i choć są one dużo mniejsze niż w przypadku zakwasu żytniego – spokojnie poradzą sobie nawet z ciężkim chlebem. Z podanych proporcji wychodzi dość duża ilość zakwasu, ale większość można zużyć do przygotowania np. chleba pszennego z mlekiem skondensowanym lub bagietek na zakwasie.

mąka żytnia 300 g
chleb razowy 1 kromka
woda 500 ml
Mąkę i skórkę z chleba zalej przegotowaną, zimną wodą
Wszystkie składniki wymieszaj, po czym odstaw w ciepłe lecz zaciemnione miejsce na ok. 3-4 dni, do momentu aż grzybki drożdżowe dobrze się rozwiną i zafermentują zakwas
Po tym czasie zawiesinę zlej do butelek (najlepiej szklanych), szczelnie zamknij i wstaw do lodówki.
Zakwas przechowuj nie dłużej niż 2 tygodnie.

W Belgii robiono wg podanego schematu zakwas pszenny, ale autor zachęca do wypróbowania również zakwasu żytniego według tej metody. Autor zaleca dodanie drożdży do ciasta chlebowego w ilości ok. 14 g na bochenek

I etap - dzień pierwszy, wieczór, godz. 20.00

50g mąka żytnia typ 2000 + 50g woda
zamieszać, pozostawić w ciepłym miejscu (26°C) na 24 godziny.

II etap - dzień drugi wieczór, godz. 20.00

Do mieszaniny z etapu I dodać następujące składniki:
100g mąki żytniej typ 2000 + 100g wody + 20g cukru
Zamieszać, pozostawić w ciepłym miejscu (26°C) na 24 godziny.

Po dodaniu cukru, już po 12 godzinach w tej fazie, zakwas przyrósł 3-krotnie, pachniał kwaskowato, ale przyjemnie. Po przepisowych 24 godzinach lekko opadł.

III etap - dzień trzeci, wieczór, godz. 20,00

Do etapu II dodać następujące składniki:
100g maki żytniej typ 2000 + 100g wody
Zamieszać, pozostawić w ciepłym miejscu (26°C) na 12 godzin.

Zakwas (500g) powinien być gotowy czwartego dnia rano o godz. 8,00

100g zostawić sobie do dalszej hodowli, a z 400g zrobić 2 chleby mieszane pszenno-żytni (50%:50%) wg receptury podanej poniżej.

Tak mi się spodobał opis zakwasu i chleba, że dodam recepturę na chleb.

200 g zakwas 60-godzinny
200 g mąki pszennej typ 650
200 g mąki żytniej typ 720
270 g woda
20 g soli
14 g drożdży
Wszystkie składniki wstawić zgodnie z instrukcją automatu wymieszać, po pierwszym sygnale można dodać dodatki ziarna.
pieczemy na programie basic
Aromatyczny, smaczny chleb. Dzięki maleńkiemu dodatkowi drożdży miąższ jest lekki i puszysty.

Największą niespodzianką był jednak dla mnie zakwas, który już w drugiej dobie po dodaniu cukru podwoił swoja objętość, a trzeciego dnia był właściwie gotowym zaczynem do wypieku i niewiele różnił się od mojego 4-letniego zakwasu. Dla mnie to rewelacja i rewolucja !

Zakwas orkiszowy można przygotować dokładnie taką samą metodą jak klasyczny zakwas żytni razowy ( opis IV ) – tzn. należy użyć mąki orkiszowej razowej oraz wody, mniej więcej w tych samych proporcjach. Procedurę dokarmiania należy prowadzić przez 6-7 dni. Dokładne proporcje znajdują się w przepisie na zakwas żytni razowy. Wyhodowany w taki sposób zakwas będzie zakwasem w 100% orkiszowym.

Metoda jest prostsza i szybsza. Już następnego dnia od nastawienia zakwasu można na nim upiec pierwszy chleb orkiszowy razowy. Wymaga ona jednak posiadania już aktywnego zakwasu żytniego, ponieważ na jego bazie powstanie zakwas orkiszowy.

Ważne jest aby słoika nie zakręcać! Najlepiej przykryć go ściereczką lub gazą (tak by dochodziło do niego powietrze) i odstawić na noc w ciepłe miejsce. Temperatura w jakiej będziemy przechowywać zakwas powinna wynosić od 24 do 27 stopni C. Po prostu należy odstawić słoik np. do szafki blisko piekarnika/lodówki itp. Można też postawić go w pobliżu kaloryfera lub innego źródła ciepła.

Dzięki aktywnemu zakwasowi żytniemu nasz zakwas orkiszowy już po kilkunastu godzinach wyraźnie pracuje. Pęcherzyki powietrza są już widoczne, zakwas ma już również wyczuwalnie kwaśny zapach.

Zakwas: stare metody o jakich mówią piekarze z wieloletnią praktyką, zakwas to podstawa i należy mąkę i wodę dodawać jednakowymi porcjami co 24 godziny. Woda źródlana lub gotowana dawniej nie było chlorowanej w studni. Naczynie słoik dokładnie wymyć i wyparzyć następnie osuszyć. Do mieszania używać łyżki drewnianej, słoik przykryć ściereczką lub gazą.

Bierzemy garść mąki, najlepiej razowej, mniej więcej 100g mieszamy gruntownie z letnia wodą około 100 ml, aby otrzymać dość gęstą papkę o konsystencji kwaśnej śmietany (wodę dolewać stopniowo). To wszystko zostawiamy w cieple (optymalnie byłoby w pobliżu grzejnika) najlepiej aby temp. wynosiła 24 - 28 nawet 30 stopni.

Co 12 godzin należy zakwas dokładnie wymieszać, tak, aby powstały pęcherzyki powietrza, znowu przykryć i odstawić w spokoju.

Każdego dnia dodajemy garść mąki i trochę wody, do uzyskania konsystencji jak wyżej i tak przez 4-5 dni. Optymalna temperatura do rozwoju zakwasu to między 24 - 30 stopni. W niższej zakwaszanie trwa dłużej, czasami zupełnie się nie udaje, w wyższej fermentacja jest zazwyczaj wstrzymana.

Zaczyn: 1.krok: 2 łyżki zakwasu + 100g mąki + 100g wody, temperatura 24-26 stopni, na 5-6 godzin. Zaczyn otrzymujemy przez dodanie odpowiedniej ilości mąki i wody do zakwasu lub zaczątku (zaczątek to jest to, co przechowujemy zahibernowane w formie płynnej w lodówce lub ususzone). Całość mieszamy i odstawiamy do przefermentowania w dość ciepłym miejscu na 5-6 godzin. Na tym etapie następuje dynamiczny rozwój drożdży i fermentacji alkoholowej przy jednoczesnym rozwoju bakterii mlekowych.

2 krok: mieszanina jw. + 100g mąki + 90g wody, temperatura 26 - 27 stopni, 8-12 godzin. Do mieszaniny z pierwszego etapu dodajemy nową porcję mąki i wody, z tym, że mąki jest trochę więcej, temperatura zaś jeszcze nieco wyższa. Gęsta konsystencja otrzymanego ciasta i dłuższy czas trwania tego etapu sprzyjają intensywnemu rozwojowi bakterii kwasu mlekowego, który decyduje, o jakości pieczywa.

3. krok: ciasto jw. + 80g maki + 100g wody, temperatura 28 - 30 stopni, na 3-4 godziny. W fazie tej powinny rozwijać się już bardzo dynamicznie dzikie drożdże. Ciasto powinno przyrosnąć w tej fazie od 2 do 4 razy. Z tego etapu powinno się w zasadzie pobierać zaczątek do dalszych wypieków, żeby osiągnąć najlepsze rezultaty.

Zrób zakwas w szklanym pojemniku i po fermentacji przechowuj w lodówce. Nie zapomnij o dożywianiu go, gdy zużyjesz część na upieczenie chleba!

7 g aktywnych suchych drożdży
500 ml (2 szklanki) ciepłej wody
250 g (2 szklanki) mąki pszennej typ 650

1. W dużej niemetalowej misce wymieszać suche drożdże z dwiema szklankami ciepłej wody i dwiema szklankami mąki i luźno przykryć

2. Pozostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia, od 4 do 8 dni. Czas ten może się różnić zależnie od panującej w kuchni temperatury i wilgotności. Jeśli zaczyn zacznie wylewać się z miski, postawić ją na tacy lub blasze do pieczenia. Sprawdzać od czasu do czasu

3. Kiedy roztwór zacznie się pienić i wydzielać przyjemny kwaśny zapach, oznacza to, że jest gotowy do użycia. Jeśli pojawi się na nim różowy, pomarańczowy, albo innego dziwnego koloru kożuch, należy go wyrzucić i zacząć wszystko od początku. Do czasu użycia zakwasu do wypieków, przechowywać go w lodówce w szklanym, zamkniętym naczyniu

4. Gdy część zakwasu zostanie użyta do pieczenia, zawsze należy ją zastąpić równą ilością mąki z wodą z dodatkiem odrobiny cukru. Tak więc, jeśli zużyło się 1 szklankę zakwasu, trzeba ją zastąpić 1 szklanką wody zmieszanej z 1 szklanką mąki ze szczyptą cukru. Nową mąkę z wodą należy wlać do gotowego zakwasu i dobrze wymieszać. Postawić w ciepłym miejscu, aż ponownie pojawi się piana, a następnie wstawić do lodówki do czasu następnego pieczenia. Jeśli na powierzchni zakwasu zbierze się jasny lub brązowawy płyn, nie należy się tym przejmować - jest to alkohol, który towarzyszy fermentacji. Trzeba zakwas ponownie zamieszać, a alkohol ulotni się podczas pieczenia. Pozostanie tylko ten cudowny kwaśny smak! Zakwas chlebowy poprawia się z wiekiem. Kiedyś przekazywany był przez pokolenia!

Kto jest wyraźnie przerażony zabawą w piekarza i robieniem zakwasu powinien pomyśleć o zakupie gotowego zakwasu, n.p starter lub suchy zakwas na Allegro, widziałem kiedyś suchy zakwas 0,5 kg cena 15 zł a na jeden chleb w automacie 750 g (500 g) dodajemy 15 g zakwasu suchego

ZALETY:
- nadaje smak pieczywa typowego dla zakwasu żytniego
- wzmacnia kwasowość
- poprawia wygląd pieczywa i strukturę miękiszu
- ułatwia formowanie ciasta
DOZOWANIE:
- od 1% do 3% w stosunku do wagi użytej mąki w zależności od oczekiwanych rezultatów (od 7 g do 15 g na 0,5 kg mieszanki)
- dodać bezpośrednio do mieszanki przed uruchomieniem automatu
SKŁADNIKI:
mąka żytnia przefermentowana, odwodniona

Produkt który jest przechowywany w szczelnie zamkniętym opakowaniu, w suchym i chłodnym miejscu, bez dostępu światła słonecznego, zachowuje wszystkie swoje właściwości przez 12 miesięcy licząc od daty produkcji.
Można dokonać zakupu gotowych mieszanek które zawierają o wiele więcej składników aniżeli sami zdołamy zgromadzić, polecam firmę "CHLEBUŚ". Przykładowy zestaw składników na bułkę orkiszową mieszanka 500 g na chleb w automacie o wadze 750 g:

mąka pszenna typ 500 (70%)
mąka orkiszowa razowa (30%)
płatki zbożowe : pszenne, żytnie, jęczmienne, owsiane
nasiona: słonecznik, siemię lniane, sezam, soja łamana prażona
mąka ziemniaczana
sól
cukier
słód jęczmienny ciemny
słód jęczmienny jasny
suchy gluten pszenny

Pierwszy z prawej to chleb żytni z dodatkiem soku pomidorowego otrąb i płatków, dałem 18 g drożdży świeżych biedak się zapadł (zasada lepiej mniej niż za dużo), drugi z prawej to chleb żytni otręby, płatki, drożdże świeże 14 g, trzeci z prawej chleb pszenny ładnie wyrósł stała mieszanka dodatków, na końcu czwarty od prawej - żytni też ładny i tu widać jak działa zakwas z żurka.

woda 220 - 230 ml
jajko 1 szt
(chleb 3 i 4 dodałem żurek staropolski - 30 ml)
mieszanka chlebowa 500 g
drożdże świeże 14 g

Dodatek jaki zakupiłem - żur polski klasyczny - (zakwas z mąki żytniej, czosnek, woda, przyprawy smakowe - firma Magaw, osad na dole butelki a więc należy mocno wstrząsnąć odlać 30 ml i schować do lodówki.)

Do automatu wlewamy woda temp. około 30 stopni, 220 - 230 ml, jajko, zakwas 30 ml temp. około 30 stopni - (ilość płynów 300 - 310 ml), wsypujemy mieszankę chlebową na wierzch do dołka na środku kruszę drożdże. Piekę na programie basic 3:25 godz, ustawiam na chleb wagi 900 zarumienienie skórki średnie (piec Zelmer). Po pierwszym sygnale dosypałem ziarna słonecznika oraz otręby i płatki - całość jedna łyżka. Żurek został dodany do 3 i 4 chleba od lewej strony. Widzę, że po dodaniu żurku bochenki ładnie rosną do samej szybki. W smaku nie ma zmian jest podobny do poprzednich, można spróbować dodawać większą ilość żurku aby zwiększył kwasowość chleba. Dla mnie najważniejsze iż obojętne jaka jest zastosowana mieszanka chlebowa każdy chleb jest po prostu ogromny. Waga chleba po upieczeniu z ilości 500 g mieszanki i dodatków wynosi od 740 do 770 g