Kamienica nerkowa.

Chirurgiczne usunięcie kamieni z cewki moczowej u królika

Króliki otrzymujące dietę wysokowapniową mają predyspozycje do nadmiernego wydalania wapnia z moczem (hiperkalciurii). Ich mocz ma odczyn zasadowy, co może sprzyjać wytrącaniu się w nim związków chemicznych. Czy wiesz, jak walczyć z kamicą moczową u królików?

TRZYLETNIEGO KRÓLIKA (Oryctolagus cuniculus), kastrowanego samca ważącego 2,1 kg przyniesiono do Copperfield Animai Clinic z powodu trwającego 3-4 dni zaparcia. Zwierzę miało stały dostęp do granulatu z lucerny dla królików, sporadycznie karmiono je sianem z lucerny oraz świeżymi warzywami. Pacjent był czujny i żywo reagował na bodźce. W badaniu klinicznym stwierdzono nieznaczne obniżenie masy mięśniowej. Jama ustna i uzębienie nie wykazywały zmian. Brzuch był nieznacznie powiększony i miał ciastowatą konsystencję; pęcherz moczowy był twardy i napięty. Właściciel nie zgodził się na badanie krwi. Wykonano badanie radiologiczne w znieczuleniu ogólnym wziewnym z zastosowaniem izofluranu. Stwierdzono rozszerzenie żołądka, wypełnionego niewielką ilością treści. Pęcherz moczowy, miedniczki nerkowe i moczowody były cieniujące. Wzmożone zacienienie pęcherza nasuwało podejrzenie hiperkalciurii lub kamicy pęcherza.

Po badaniu królik oddał ok. 15 mi moczu, który wyglądał prawidłowo. W osadzie występowały kryształy szczawianu wapnia i pojedyncze bakterie. W rozpoznaniu różnicowym wzięto pod uwagę zaburzenia motoryki żołądka, kamicę moczową, pasterelozę i hiperkalciurię. Wstępne leczenie. Właściciel zdecydował się na leczenie zachowawcze. Królikowi podano roztwór Ringera (200 mi s.c) w celu zwiększenia diurezy, cisaprid (0,5 mg/kg m.c. doustnie 2 x dziennie przez 7 dni) - środek pobudzający perystaltykę przewodu pokarmowego oraz sulfametoksazol z trimetoprimem (30 mg/kg m.c. doustnie 2 x dziennie przez 10 dni) zapobiegawczo przeciwko zakażeniu dróg moczowych. W domu królika karmiono za pomocą strzykawki namoczonym granulatem z lucerny (60 mi 3-4 razy dziennie) i sokiem z ananasa (3-5 mi 3-4 razy dziennie). Zapewniono mu też nie ograniczony dostęp do wody. Soki z ananasa i z papai zawierają enzymy (odpowiednio bromelainę i papainę), które rozdrabniają trichobezoary. Jednak główne korzyści wynikająz samego nawodnienia płynami - nie muszą to być soki. Tak więc wystarczyłoby samo spożycie wody. Po 24 godzinach królik jadł i wypróżniał się prawidłowo. Dwa tygodnie później właściciel ponownie przyniósł królika do kliniki. Zwierzę było ospałe, miało trudności z oddawaniem moczu i gorszy apetyt. Pęcherz moczowy był łatwo wyczuwalny palpacyjnie i miał prawidłowąwielkość. Mocz był mętny i zawierałnieliczne krwinki czerwone oraz kryształy szczawianów. Za zgodą właściciela wykonano analizę krwi i badanie radiologiczne jamy brzusznej. Ponownie podjęto leczenie zachowawcze z podawaniem płynów i namoczonego granulatu. Królik zaczął prawidłowo jeść i wydalać mocz oraz kał.

Leczenie chirurgiczne. Tydzień później królik powrócił do kliniki z powodu guza w okolicy krocza. Według relacji właściciela zwierzę prawidłowo wydalało kał i mocz, miało jednak słabszy apetyt. W części prąciowej cewki moczowej wyczuwalny był twardy twór o średnicy 2 cm. Pęcherz moczowy był łatwo wyczuwalny, co wskazywało na to, że cewka moczowa nie jest zatkana. Na zdjęciu rentgenowskim widoczny był cieniujący kamień w świetle cewki moczowej, tylno-dolni e od spojenia miednicznego. Podjęto decyzję o przecięciu cewki moczowej w celu usunięcia kamienia.

Królika spremedykowano za pomocą iniekcji podskórnej glikopironium (0,02 mg/kg m.c.) i butorfanolu (0,4 mg/kg m.c.). Znieczulenie indukowano izofluranem podawanym przez maskę. Po kilku nieudanych próbach zaintubowania pacjenta, podtrzymano znieczulenie wziewne za pomocą izofluranu. Podczas zabiegu pacjent otrzymywał roztwór Ringera z mleczanami we wlewie dożylnym (5 mVkg m.c./godz.). W polu operacyjnym wykonano cięcie i przeprowadzono preparację w sposób jałowy, stosując naprzemian chlorheksydynę i alkohol izopropylowy. Następnie nacięto cewkę moczową na długości ok. 2 cm w lewej górno-bocznej części prącia z ominięciem naczyń krwionośnych i ciała jamistego. Wydobyto ze światła cewki kamień i fragmenty błony śluzowej. Jak wykazała późniejsza analiza, kamień był zbudowany ze szczawianu wapnia. Ranę pozostawiono otwartą do wygojenia przez ziarninowanie. Aby zapobiec zwężeniu cewki moczowej i pieczeniu przy oddawaniu moczu, wprowadzono do pęcherza cewnik urologiczny 14F, umocowany szwem w okolicy krocza i połączony z zamkniętym zbiornikiem na mocz. Okolice pachwin posmarowano wazeliną.

Królika umieszczono w inkubatorze, skąd trafił do małej ogrzewanej klatki. Zaprzestano dożylnego podawania płynów. Pod klatką umocowano szczelny worek na mocz. Wieczorem królik wyjął cewnik, dlatego po znieczuleniu izofluranem założono mu cewnik urologiczny Foley'a nr 14F. Pacjent pozostał w klinice, gdzie otrzymywał doustnie sulfametazol w dawce 30 mg/kg m.c. 2 x dziennie. Przez trzy dni podawano mu także butarfanol (0,2 mg/kg m.c. doustnie 3-4 x dziennie). Okolicę krocza smarowano wazeliną, aby zapobiec podrażnieniu przez mocz.

Miejsce cięcia czyszczono dwa razy dziennie roztworem chlorheksydyny, aż do zagojenia. Zmieniono dietę królika, zwiększając w niej udział siana z trawy, świeżych warzyw i zmniejszając ilość karmy granulowanej, aby obniżyć podaż wapnia. Po pięciu dniach, kiedy okolica cewki wyraźnie się zagoiła, wyjęto cewnik. Wieczorem tego dnia królik wrócił do domu. Właściciel miał mu podawać jeszcze przez pięć dni sulfametoksazol, kontrolować ilość oddawanego moczu, obserwować dwa razy dziennie ranę pooperacyjną pod kątem ewentualnych wycieków moczu lub wysięku zapalnego oraz utrzymywać zmodyfikowaną dietę.

Wyniki leczenia. Właściciel kilkakrotnie kontaktował się telefonicznie z lekarzem. Podczas tych rozmów informował, że królik codziennie oddaje mocz, rana się goi, wokół niej widoczny jest niewielki odczyn zapalny i powrócił prawidłowy apetyt.

Omówienie Kamica moczowa jest problemem powszechnie spotykanym u królików.! Zwierzęta te są często karmione ad libitum granulatami z lucerny lub sianem z lucerny, które zawierają duże ilości wapnia. U większości ssaków wydalanie frakcyjne wapnia z moczem wynosi mniej niż 2%, podczas gdy u królików dużo więcej - 45-60%. Wchłanianie wapnia w jelitach u królików nie zależy od witaminy D, dla. tego dieta wysokowapniowa może przyczyniać się do wzrostu stężenia wapnia w surowicy. To z kolei może prowadzić do zwiększonego wydajania wapnia, hiperkalciurii, zagęszczenia moczu i obecności w nim osadu. Mocz królików ma odczyn mocno zasadowy (pH 8,2) i zawiera dużą ilość wapnia, co może sprzyjać jego wytrącaniu.

Kamica moczowa objawia się klinicznie krwiomoczem i bolesnym oddawaniem moczu. Często towarzyszą jej objawy ogólne jak jadłowstręt, osowiałość i utrata masy ciała. Rozpoznanie potwierdzia obecność na zdjęciu rtg jamy brzusznej cieniujących złogów w drogach moczowych. Kamienie lub piasek można też wykryć w badaniu usg. W celu ustalenia składu chemicznego złogów zaleca się badanie moczu. U królików najczęściej występują kryształy szczawianu wapnia, spotyka się jednak również węglany wapnia oraz fosforany amonu i jednowodne kryształy. I W zależności od stopnia zapalenia pęcherza może również wystąpić białkomocz lub krwiomocz. Obecność bakterii może świadczyć o zakażeniu i stanowi wskazanie do wykonania posiewu i antybiogramu z próbki moczu uzyskanej przez nakłucie pęcherza moczowego. Wczesne stadia hiperkalciurii u królików można leczyć pobudzając diurezę i uciskając pęcherz przez 2-4 dni, aby usunąćnagromadzone złogi.

Ograniczenie podawania granulatu z lucerny i zaprzestanie suplementacji mineralnej powinno zmniejszyć wydalanie wapnia z moczem.2 Właściwą podaż witamin bez nadmiaru wapnia zapewni zaśzwierzęciu dobrej jakości siano, zielonka i świeże warzywa. I u królików, które są roślinożercami i mają zasadowy odczyn moczu, leki zakwaszające nie są skuteczne w rozpuszczaniu kamieni moczowych. Metodą z wyboru pozostaje więc najczęściej chirurgiczne usunięcie złogów.I,3 Eksperymentalnie rozbija się też złogi za pomocą ultradźwięków lub lasera,4,5 jednak metody te nie doczekały się dotąd badań klinicznych i nie są powszechnie stosowane w prywatnych gabinetach. Duże kamienie lub takie, które zalegają w bliższym odcinku cewki moczowej, można przepchnąć z powrotem w kierunku pęcherza, a potem usunąć poprzez cystotomię. Cystotomia jest zalecaną chirurgiczną metodą usuwania kamieni z dróg moczowych. Małe kamienie można próbować wypchnąć pod ciśnieniem na zewnątrz.

Metoda ta wymaga znieczulenia ogólnego, a pacjent jest podtrzymywany w wyprostowanej pozycji pionowej. Pęcherz moczowy należy powoli uciskać ze stałą siłą tak, aby spowodować przesuwanie się kamienia, aż do jego wydalenia z cewki moczowej. Zabieg może ułatwić wcześniejsze podanie diazepamu w celu zwiotczenia zwieracza lub butorfanolu (analgetyk).! W opisywanym przypadku nie udało się wypłukać kamienia, gdyż był on zbyt duży i częściowo związany z błoną śluzową.

Zabieg usunięcia kamieni z cewki moczowej u królików wykonuje się podobnie jak u psów. 1,6 Jednak u tych ostatnich dostęp do części prąci owej cewki uzyskuje się poprzez nacięcie w linii pośrodkowej od strony do brzusznej pomiędzy prawym i lewym ciałem jamistym. Taki dostęp jest niewykonalny u królików ze względu na bliskość odbytu. U zwierząt tych wykonuje się nacięcie grzbietowo-boczne, co pozwala uniknąć powikłań hemostatycznych. Aby nie dopuścić do pooperacyjnego zwężenia cewki zaleca się pozostawienie rany do wygojenia przez ziarninowanie, zszycie błony śluzowej za pomocą nici wchłanialnych (4,0 lub 5,0) szwem ciągłym lub przerywanym albo założenie do światła cewki stentu z materiału wchłanialnego.6,7 W jednym z doniesień wykazano, że zszycie cewki moczowej powodowało u królików silniejsze objawy zapalenia niżpozostawienie rany pooperacyjnej otwartej.8 Stan zapalny okolicy cewki moczowej może wynikać ze znaczne go uszkodzenia podczas zabiegu okolicznych tkanek lub z wycieku moczu. Dodatkowym czynnikiem zapalnym może być materiał użyty do szycia. Chirurgiczne zamknięcie rany bywa też przyczyną powstawania mikroprzetok, co wydłuża czas gojenia nawet do 21 dni. Cewka moczowa goi się zazwyczaj krócej niż tydzień,ale zapalenie towarzyszące gojeniu się skóry wraz z mikroprzetokami wydłuża czas gojenia.

Podsumowanie Opisywany w artykule królik był karmiony dietą wysokowapniową, co sprzyja hiperkalciurii. Jej przewlekły charakter oraz alkalizacja moczu mogły doprowadzić do wytrącenia się złogów szczawianowych. Podczas pierwszej wizyty w klinice kamień znajdował się w pęcherzu. Dwa tygodnie później nie można go było wymacać, gdyż prawdopodobnie przesunął się do części miednicznej cewki moczowej. Podobny przypadek usytuowania kamienia w części miednicznej cewki moczowej opisano u innego królika. Zwierzę to poddano eutanazji ze względu na pęknięcie pęcherza moczowego, prawdopodobnie pod wpływem zwiększonego ciśnienia wewnątrzpęcherzowego. U omawianego królika kamień przesunął się przez część miedniczną cewki moczowej, która ma większe światło, do części prąciowej, o mniejszej średnicy, gdzie utkwił powodując częściową niedrożność. Usunięcie kamienia poprzez uretrotomię z pozostawieniem rany do wygojema przez zlarmnowame oraz zmiana diety pozwoliły wyleczyć zwierzę.

Alfabetyczny wykaz chorób jakie mogą zagrażać naszemu królikowi:
Aspergiloza Bąblowica Białaczka Brodawczakowatość Bruceloza Cheyletieloza Choroba Bornaska Choroba kleszczowa
Choroba motylicza Choroba motyliczkowa Choroby nie zaraźliwe Echinostomatoza E - cuniculi Enterotoksemia Fibromatoza
Gruźlica Grzybica drobnozarodnikowa Grzybica narządowa Grzybica strzygąca Grzybica woszczynowa  Inwazja pcheł
Kamienica nerkowa Kokcydioza Kolibakterioza Komary Listerioza Myksomatoza Niedobór witamin Nużyca Oczy Ospa
Pasożyty Pastereloza Pleśniawka Pomór  Pryszczyca Robaczyce nicienie  Robaczyce przywry Robaczyce tasiemce Rodencjoza
Ropnie Salmonelloza Skóra Stafylokokoza Streptokokoza Tasiemczyce Tężec  Toksoplazmoza Tularemia Wągrzyca Wirus PEDV Wścieklizna Wszawica Zakażenie adenowirusem RA - 1 Zapalenie jamy ustnej Zapalenie jelit  Zapalenie nosa