Domowy Zwierzyniec królik - Ustaw jako stronę startową; królik - Dodaj do ulubionych królik - Kontakt z redakcją                  Home  |  Królik  |  Papuga  |  Kanarek  |  Owczarek  |  Redakcja  |  Klub  | Kontakt       królik - lapin Królik - kaninchen Królik - Rabbit
Powrót           

Bakteryjne choroby skóry



Ropnie  Główną przyczyną ropni u królików jest Staphylococcus aureus. Chorobie sprzyjać mogą złe warunki zoohigieniczne (klatki z drucianą podłogą) oraz walki pomiędzy przebywającymi razem osobnikami. Zmiany skórne mogą występować na całym ciele, a rozwijają się w miejscach urazów. Sporadycznie jako ich powikłanie spotyka się ropne ogniska przerzutowe w płucach, wątrobie i macicy. Niekiedy może występować posocznica. Obraz kliniczny uzależniony jest od wieku zwierzęcia.

Przyczyną ropni podskórnych może być także Pasteurella multocida. Bakteria ta stanowi normalny składnik mikroflory jamy nosowej królików. Do choroby dochodzi na skutek namnożenia drobnoustroju pod wpływem warunków stresowych. Powstałe z jej udziałem ropnie mogą być różnej wielkości i wypełnione są wysiękiem o kolorze białym do brązowego (często zielonkawym). Pasteurella często prowadzi również do infekcji układu oddechowego oraz może prowadzić do posocznicy. Także inne bakterie, takie jak: Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus sp., Bacteroides sp., Proteus sp. oraz Enterobacteriaceae, mogą być przyczyną tej choroby.

Jeśli objawy chorobowe rozwijają się na głowie, to są z reguły wtórne w stosunku do chorób zębów lub stanów urazowych w jamie ustnej. Rozpoznanie stawia się na podstawie badań klinicznego i hodowlanego wymazów pobranych z wykwitów skórnych lub też z materiału pobranego metodą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej. Badania te należy przeprowadzić z uwagi na wieloprzyczynowość choroby.W każdym przypadku wskazane jest wykonanie antybiotykogramu. Leczeniem z wyboru jest opracowanie chirurgiczne i antybiotykoterapia przez okres dwóch tygodni lub, jeżeli jest to niemożliwe, oczyszczenie okolicy oraz podawanie antybiotyków (tabela znajduje się w dziale adresy lekarzy) przez kilka tygodni. Miejscowo należy stosować wspomagające preparaty antyseptyczne (n.p jodopowidon) przez około 1-2 tygodnie.

Nekrobacilloza (choroba Schmorla)

Przyczyną choroby jest Fusobacteńurr. necrophorum. Na głowie, twarzowej część: pyska i szyi lokalizują się wykwity w postaci owrzodzeń i ropni. Następnie dochodzi do powstania martwicy obszarów skóry objętych procesem chorobowym.

Rozpoznanie stawia się na podstawie badań klinicznego i hodowlanego wymazów.

Leczenie polega na usunięciu tkanek martwych, miejscowym stosowaniu środków antyseptycznych oraz na antybiotykoterapii ogólnej z użyciem penicylin lub tetracyklin.

Wysiękowe miejscowe zapalenie skóry

Czynnikiem etiologicznym chorób jest Pseudomonas aeruginosa. Do jej wystąpienia predysponuje nadmierna wilgotność sierści, np. spowodowana przez stałe jej ślinienie związane z chorobami zębów czy stałe moczenie jej przez cieknące poidła. W miejscach ciągle wilgotnych, zwykle po bokach ciała i na udach, pojawia rumień, obrzęk, wyłysienia a czasem owrzodzenia. Sierść może być posklejana zasychającym wysięgiem ropnym. Charakterystycznym objawem jest zmiana barwy sierści na niebiesko - zieloną spowodowana obecnością rozpuszczalnej w wodzie piocyjaniny produkowanej przez bakterie.

Rozpoznanie stawia się na podstawie badania klinicznego, bezpośredniego badania cytologicznego wysięku oraz badania hodowlanego wymazów.

Leczenie polega na wystrzyżeniu sierści, delikatnym oczyszczeniu i stosowaniu środków ściągających oraz miejscowej aplikacji maści z siarczanem gentamycyny.


Ropnie podskórne.

Etiologia. Ropnie podskórne są prawie wyłącznie skutkiem zakażenia furella multocida lub Staphylococcus aureus, rzadziej B-hemolitycznymi streptokokami. Z reguły z ropni izoluje się szczepy S. aureus właściwe dla człowieka oraz pewną liczbę szczepów S. aureus specyficznych i patogennych dla królików. W tych przypadkach ropnie występują u królików w każdym wieku.

Objawy. Bolesny miejscowy obrzęk. Ropnie mogą osiągać wielkość kurzego jaja. Otrzymanie materiału przez wykonanie punkcji jest bardzo utrudnione, ponieważ króliki wytwarzają bardzo gęstą ropę, o konsystencji pasty do zębów.

Leczenie. Należy szeroko otworzyć ropień, wycisnąć ropę i przepłukać środkiem antyseptycznym lub roztworem antybiotykowym. Przepłukanie roztworem antybiotykowym jest zalecane zwłaszcza w przypadku ropni okolicy głowy, ponieważ środki antyseptyczne są zbyt drażniące dla występującej w tej okolicy dużej ilości nerwów i naczyń krwionośnych. Leczenie ogólne nie zawsze jest konieczne.

Dermatofitozy

Z większości przypadków grzybic skóry u królików izoluje się Tńchophyton mentagrophytes oraz Microsporum canis. Rzadszą ich przyczyną są natomiast: T. uerrucosum, T. schoenieinii oraz M. gypseum i M. audouinii. Źródłem zakażenia mogą być bezobjawowi nosiciele, osobniki chore, ozdrowieńcy, a także zwierzęta innych gatunków oraz pomieszczenia i sprzęt, na którym znajdują się zarodniki dermatofitów. Najczęściej chorują zwierzęta młode w wieku 3-6 tygodni. Do wystąpienia grzybicy predysponują złe warunki zoohigieniczne, niedobory pokarmowe, stres oraz współwystępujące choroby zakaźne i pasożytnicze. Objawy dermatofitozy to: wypadanie włosów, wyłysienia, połamanie włosów, rumień, czasem strupy o żółtym zabarwieniu. Niekiedy może występować świąd.

Zmiany skórne mogą dotyczyć całego ciała, chociaż w większości przypadków występują na grzbiecie nosa, wokół oczu, na małżowinach usznych, przednich kończynach i grzbiecie.

Rozpoznanie stawia się w oparciu o badania: kliniczne, w świetle lampy Wooda, mikroskopowe włosa oraz hodowlane i histopatologiczne.

Leczenie polega na podawaniu preparatów przeciwgrzybiczych ogólnie i miejscowo, a także na wykonaniu dezynfekcji otoczenia zwierzęcia (mieszkanie, klatka, drobny sprzęt).

Aspergiloza

Choroba ta u królików utrzymywanych w domu występuje rzadko. Wywoływana jest grzybami z rodzaju Aspergillus. Źródłem zakażenia najczęściej jest spleśniała ściółka lub siano. Zazwyczaj chorują całe mioty młodych królików. Pomimo tego, że grzybica ta najczęściej dotyczy płuc, stwierdzić można także zmiany skórne. Mają one postać licznych guzków o średnicy od l do 2 mm rozsianych na całej powierzchni ciała - rozpoznanie opiera się na badaniu histopatologicznym pobranych wycinków.
Leczenie jest na ogół mało skuteczne.

Gronkowcowe zapalenia skóry (ropne zapalenie skóry)

Występowanie. Szybkie rozprzestrzenienie się choroby zostało opisane na dużych fermach głównie we Francji, Włoszech i na Węgrzech. Notowano ją również w Belgii, Anglii oraz Irlandii.

Przyczyny. Niektóre szczepy S. aureus należące do biotypu o szczególnej patogenności dla królików. Wykrycie tych biotypów jest możliwe jedynie w wyspecjalizowanych laboratoriach.

Objawy i patogeneza. W odróżnieniu od choroby wywołanej szczepami ludzkimi, ta forma choroby nie występuje sporadycznie, a raczej szerzy się w całym stadzie. Szczególnie wrażliwe są królice i młode króliki w części reprodukcyjnej hodowli. Zapalenie gruczołów mlekowych występuje u wielu królic. Stan zapalny może być miejscowy, obejmując głęboko leżące tkanki gruczołu mlekowego, natomiast typowa forma charakteryzuje się ropnym zapaleniem skóry sutek i korony sutków.Wrzodziejące zapalenie skóry śródstopia (skoków) {pododermatitis} często występuje u samic i samców . Uszkodzenia tego typu mogą występować na skutek innych przyczyn (patrz wrzodziejące zapalenie skoków, poniżej), ale w grupach zakażonych gronkowcami patogennymi dla królików, zmiany są silniejsze i częściej spotykane. Zmiany występują też u młodych królików. Gronkowce z powierzchownych zakażeń skóry mogą powodować ropnie brzuszne, zapalenie płuc, posocznicę i często śmierć zwierzęcia. Wśród osesków występuje bardzo wysoka śmiertelność, której przyczyną jest bezmleczność matek jak również sama choroba.

Infekcje skóry wywołane przez Pseudomonas

Przyczyny. Palogenem jest Pseudomonas aeruginosa. Jest to zakażenie związane z wilgotną skórą (zapalenie skóry ujawnia się, gdy skóra jest ciągle mokra lub wilgotna).

Występowanie. Często występuje w fermach królików z automatycznym systemem pojenia wykonanym z plastikowych rur. Te królikamic z reguły są bardzo czyste i regularnie dezynfekowane.

Patogeneza. Zakażenie ma miejsce na skórze, która jest nieustannie wilgotna, np. na podgardlu lub na grzbiecie, jeżeli zwierze ciągle leży pod cieknącym poidłem.

Objawy i uszkodzenia. Wilgotna skóra, utrata włosa i zapalenie skóry. Niekiedy włosy wokół zmienionej skóry mają zielono-niebieskie zabarwienie. Tkanka mięśni leżących pod zmienioną skórą może mieć również zielone zabarwienie.

Rozpoznanie. Izolacja Pseudomonas aeritginosa.

Leczenie. Możliwe jest następujące postępowanie:

1. Ogólne: doprowadzić do całkowitego uszczelnienia rur w systemie pojenia, wykonać dezynfekcję tych rur chlorem; chlor musi być w odpowiednim stężeniu (chloramina 0,5%).

2. Indywidualne: miejscowo podawać preparaty zawierające gentamycynę. Gentamycyna może być również zastosowana ogólnie (wyłącznie w iniekcji).

3. Zapobieganie: dobra konstrukcja klatek, w których bierze się pod uwagę lokalizację poideł i eliminuje miejsca o zwiększonej wilgotności.

Spirochetoza - krętkowica, kiła królików.

W przypadku spirochetozy występują uszkodzenia skóry w okolicy zewnętrznych narządów płciowych, zapalenie skóry nosa i wypadanie włosów w tych miejscach. W przewlekłych przypadkach skóra jest sucha, pokryta łuskami. Mogą występować strupy. Spirochetoza stwierdzana jest u królików bardzo rzadko.

Martwica skóry wywołana przez beztlenowce (necrobacillosis, choroba Schmorla)

Choroba jest przede wszystkim związana z nieprawidłowymi pomieszczeniami i niską higieną. Zmiany ograniczone są głównie do części twarzowej głowy i szyi, występują jako martwica i owrzodzenia skóry. Mogą występować ropnie na żuchwie l zapalenie szpiku. Czynnikiem wywołującym chorobę jest Fusobacterium necrophorum, będący częścią naturalnej flory jelitowej królików. Chore króliki możemy leczyć przez drenaż ropni, usunięcie martwych tkanek i podawani antybiotyków.

Grzybica skóry (dermalomycosis)

Przyczyny. Epizootyczne występowanie choroby w królikarniach powodowane przez Microsporum canis i Trichophyton mentagrophytes.

Objawy kliniczne. Zmiany stwierdza się głownie na głowie, uszach i kończynach przednich. Występują całkowite lub częściowe wyłysienia, skórę pokrywają łuski; typowy jest świąd. Przy wtórnym zakażeniu ludzkimi szczepami gronkowca, w miejscach zmienionych powstaje bardziej ostro przebiegające ropne zapalenie skóry. Kontakt z chorymi królikami może prowadzić, w wyniku zadrapań, do wystąpienia u ludzi ropni skóry.

Rozpoznanie. Grzyby można izolować z zeskrobiny skory i włosów pobranych z okolicy brzegów zmian. M canis izolowany od królików daje w kulturze zabarwienie żółte do czerwonego.

Leczenie. Możliwe są następujące schematy leczenia;

1. Higiena; regularne spalanie gazowym palnikiem wełny i włosów pozostałych w klatkach.

2. Dodawanie gryzeofulwiny do paszy jest zalecane w wyjątkowych tylko przypadkach, ponieważ lek ten jest drogi. Właściwa dawka to 0,75 g na 1 kg paszy przez okres 14 dni. Kliniczne wyleczeniemozna osiągnąć spryskując pomieszczenie roztworem enillokonazolu (50 mg na m2 podłogi, przez dwa razy w tygodniu przez 20 tygodni)

Choroby skóry na tle pasożytów

Inwazja Psoroptes cuniculi Pasożyt ten jest jednym z najczęściej występujących u królików. Inwazja ta manifestuje się jako otitis externa prowadzące czasem do otitis media. Objawami choroby są: potrząsanie głową, świąd lokalizujący się na głowie i w okolicach małżowin usznych. We wczesnych stadiach wewnątrz kanału słuchowego widoczny jest gęsty lub suchy wysięk oraz strupy.W związku z występującym świądem dochodzi do powstania wyłysień, przeczosów oraz wtórnych infekcji bakteryjnych na obszarze głowy oraz karku. Wyjątkowo objawy mogą dotyczyć również innych części ciała, takich jak: kończyny, brzuch czy grzbiet.

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie badania woszczyny lub zeskrobiny. Leczeniem z wyboru jest podawanie iwermektyny w dawce 400|ug/kg mc. dwukrotnie w odstępach 7-dniowych. Nie zaleca się czyszczenia uszu chorych zwierząt w związku ze znaczną bolesnością.

Inwazja Sarcoptes scabiei var cuniculi Typowe objawy tej inwazji to żółte strupy, wyłysienia, rumień i przeczosy. Wykwity lokalizują się głównie na głowie (grzbiet nosa, wokół oczu), małżowinach usznych, opuszkach palcowych. Świąd, który towarzyszy tej chorobie, jest z reguły znaczny. Rozpoznanie opiera się na wykazaniu obecności pasożytów w zeskrobinie. Leczenie tak jak w przypadku P. cuniculi. Należy pamiętać, że choroba ta jest potencjalnie niebezpieczna również dla właścicieli zwierzęcia.

Inwazja Cheyletiella parasitovax Inwazje tego pasożyta są stosunkowo często stwierdzane u królików. Typowymi objawami klinicznymi są łuski i wyłysienia. Objawy dotyczą głównie grzbietu i brzucha, czasem mogą być obserwowane również na głowie.

Rozpoznanie opiera się na badaniu z użyciem taśmy samoprzylepnej (scotch-test). Metoda ta jest pewniejsza i czulsza niż zeskrobina, co związane jest z powierzchownym bytowaniem pasożyta. Leczeniem z wyboru jest również iwermektyna, również inne króliki mające kontakt ze zwierzęciem chorym powinny zostać poddane leczeniu. Autorzy nie polecają u królików fipronilu, stosowanego u innych gatunków w przypadku tej choroby, w związku z częstymi objawami ubocznymi.

Inwazja Listrophorus gibbus Inwazja ta często przebiega bezobjawowo. Pasożyty najczęściej lokalizują się na grzbiecie i brzuchu. Typowymi wykwitami są łuski i rumień. Chorobie może towarzyszyć różnego stopnia świąd, na skutek którego może dochodzić do powstawania zmian pourazowych oraz wyłysień.

Rozpoznanie stawia się na podstawie testu z taśmą samoprzylepną. W leczeniu tej choroby możną zastosować iwermektynę, jak również preparaty zawierające pyretryny. U królików może występować również inwazja Notoedres cati (objawy kliniczne tej inwazji oraz rozpoznanie i postępowanie terapeutyczne takie jak w przypadku inwazji S. scabiei). U królików stwierdzono również przypadki nużycy, której przyczyną był Dem.od.ex cuniculi. Objawem tej choroby jest utrata włosa głównie w okolicy głowy, często współwystępuje łojotok suchy. Postępowanie terapeutyczne w przypadku demodekozy obejmuje stosowanie 0,05% roztworu amitrazy. Inne pasożyty stwierdzane u królików to Haemodipsus venticosum i Ctenocephalides felis felis. Do zwalczania inwazji pcheł można wykorzystać selamectynę lub imidacioprid.





Substancje przeciwgrzybicze najczęściej stosowane u królików:

gryzeofulwina 25-30 mg/kg mc. p.o., 1 raz dziennie przez 5-6 tyg. - nie należy jej używać u samic w ciąży ze względu na teratogenność

enilkonazol 0,2% roztwór miejscowo w formie zmywań lub oprysku 2 razy w tygodniu przez minimum 3 tygodnie





Świerzb uszny (zgorzelinowe zapalenie ucha zewnętrznego)

Zgorzelinowe zapalenie ucha zewnętrznego jest jedną z najczęstszych chorób u królików w chowie przydomowym. Pasożyt często występuje również u innych zwierząt domowych. Na fermach przemysłowych ma mniejsze znaczenie.

Przyczyna. Psoroptes cuniciili - świerzbowiec uszny.

Objawy. Świąd uszu jest głównym objawem; zwierzęta potrząsają głową i drapią się. Otoskop z reguły nie jest konieczny, aby zauważyć zmiany które występują w postaci szarobiałych strupów w kanałach usznych i na małżowinach usznych. Zmiany są głównie zlokalizowane głęboko w przewodzie słuchowym zewnętrznym, ale mogą osiągać małżowinę uszną i w niektórych przypadkach, gdy zabiegi są niewystarczające, skóra wokół ucha może być również zmieniona. Objęte procesem ucho wydziela swoisty, nieprzyjemny zapach.

Rozpoznanie. Na podstawie typowych zmian makroskopowych lub badania mikroskopowego strupów w celu stwierdzenia świerzbowca lub jego jaj.

Rozpoznanie różnicowe. Sarcoples scabici wywołuje także zmiany okolicy głowy, ale zwykle obejmują one zewnętrzną powierzchnię małżowiny usznej. Świerzb uszny wywołany przez Psoroptes cuniculi jest częściej spotykany.

Leczenie. Opisane są dwie metody leczenia:

l. Miejscowe: Mieszanka oleju mineralnego ze środkiem roztoczobójczym jest wystarczająca. U zwierząt z bardzo silnymi zmianami, przed zastosowaniem środków leczniczych, strupy należy usuwać łagodnym roztworem oczyszczającym. Na rynku są dostępne preparaty antybiotykowo - roztoczobójcze, stosowane w leczeniu świerzba usznego u kotów i psów, które są równie skuteczne w przypadku królików. Miejscowe środki lecznicze muszą byś stosowane kilka razy dziennie.

2. Iniekcyjne: Iwermektyna: 400 ug/kg masy ciała w iniekcji podskórnej. W większości przypadkow konieczna jest kolejna dawka po upływie 15 - 17 dni mimo tego, że wysokie stężenie iwermektyny w tkankach utrzymuje się przez co najmniej 13 dni. Gdy choroba jest bardzo zaawansowana, oraz gdy zwierzę cierpi i nie pozwala na zabiegi, jak również gdy trzeba leczyć dużą ilość zwierząt, metoda iniekcyjna jest łatwiejsza do zastosowania niż leczenie miejscowe.

Świerzb skórny

Występowanie. Rzadko notowana choroba, występuje jednak w niektórych królikarniach we Włoszech.

Przyczyny. Odpowiedzialne patogeny to S. scabiei i S. cuniculi.

Objawy i uszkodzenia.Infekcja rozpoczyna się na czubku nosa i wokół pazurów, charakteryzuje się powstawaniem strupów z wysięgu i zlepionego włosa. Sklejone strupy i włosy na czubku nosa często przypominają trąbkę. Małżowiny uszne mogą ulec inwazji, ale w porównaniu do świerzbu usznego, wewnętrzna część małżowiny usznej nie jest objęta zmianami. Zmiany są bolesne i swędzące, zwierzęta są niespokojne, ocierają kończyny i gwałtownie drapią się.

Rozpoznanie różnicowe. Trzeba różnicować ze świerzbowcem usznym.

Leczenie. Iwermektyna; 400 ug/kg w iniekcji podskórnej.


Inne choroby

Idiopatyczne zapalenie gruczołów łojowych (Sebaceous adcnitis)

Choroba ta występuje także u psów, kotów i ludzi. Istnieje kilka hipotez co do jej powstawania u królików: genetycznie uwarunkowane uszkodzenie gruczołów łojowych, zaburzenia keratynizacji, niewłaściwy metabolizm lipidów oraz, najbardziej prawdopodobna, autoimmunologiczna odpowiedź organizmu przeciwko własnym gruczołom łojowym.

U zwierzęcia można zaobserwować nadmierne złuszczanie naskórka i wyłysienia. Świąd nie występuje, o ile niewspółistnieje wtórna ropna infekcja skóry. O rozpoznaniu decyduje badanie histopatologiczne, podczas którego stwierdza się: limfocytame lub granulocytarne nacieczenie gruczołów łojowych, hiperkeratozę, brak gruczołów łojowych, zrogowacenie mieszków włosowych, ich dystrofię i/lub zwłóknienie wokółmieszkowe.

Można próbować leczenia, stosując doustnie nienasycone kwasy tłuszczowe, etretinat lub izotretinon doustnie w dawce 5 mg/kg co 48 h, azatioprin doustnie w dawce l mg/kg co 48 h (12). Miejscowo mogą być stosowane preparaty zawierające glikol propylenowy.

Astenia skóry

Choroba ta jest wyjątkowo rzadko stwierdzana u królików. Jej przyczyną są zaburzenia dotyczące kolagenu (badania w przy użyciu mikroskopu elektronowego wykazały zaburzenia dotyczące struktury kolagenu). Choroba ta występuje najczęściej u zwierząt w młodym wieku (od 4 miesięcy do l roku), przypuszcza się, że u jej podłoża leżą czynniki genetyczne. Skóra takich zwierząt jest nadmiernie rozciągliwa, cienka, często powstają rany, które trudno się goją. W badaniu histopatologicznym stwierdza się zmniejszenie gęstości włókien kolagenowych oraz zmniejszenie ilości mieszków włosowych.

Marcin Szczepanik, Marcin Gołyński
Zakład Diagnostyki Klinicznej i Dermatologii Weterynaryjnej
Artykuł ukazał się w pismie dla lekarzy weterynarii "Weterynaria w praktyce" wydanie lipiec-sierpień 4/2004 str.26
Publikacja na stronie "Domowego Zwierzyńca" została uzgodnienia z Panią MONIKĄ SIWIEC z-cą red. naczelnego "Weterynaria w praktyce".

Góra        Powrót do działu spisu chorób         Główna


Alfabetyczny wykaz chorób jakie mogą zagrażać naszemu królikowi:
Aspergiloza Bąblowica Białaczka Brodawczakowatość Bruceloza Cheyletieloza Choroba Bornaska Choroba kleszczowa
Choroba motylicza Choroba motyliczkowa Choroby nie zaraźliwe Echinostomatoza E - cuniculi Enterotoksemia Fibromatoza
Gruźlica Grzybica drobnozarodnikowa Grzybica narządowa Grzybica strzygąca Grzybica woszczynowa  Inwazja pcheł
Kamienica nerkowa Kokcydioza Kolibakterioza Komary Listerioza Myksomatoza Niedobór witamin Nużyca Oczy Ospa
Pasożyty Pastereloza Pleśniawka Pomór  Pryszczyca Robaczyce nicienie  Robaczyce przywry Robaczyce tasiemce Rodencjoza
Ropnie Salmonelloza Skóra Stafylokokoza Streptokokoza Tasiemczyce Tężec  Toksoplazmoza Tularemia Wągrzyca Wirus PEDV Wścieklizna Wszawica Zakażenie adenowirusem RA - 1 Zapalenie jamy ustnej Zapalenie jelit  Zapalenie nosa