Żywienie króliczka

Nie można jedynie zdać się na instynkt królika w doborze pożywienia. Jest on rozwinięty tylko u zwierząt dzikich, brakuje go zaś ich oswojonym potomkom. Każdy organizm zwierzęcy wymaga pod względem jakościowym i ilościowym żywienia zgodnego z naturą gatunku, a także żywienia odpowiedniego dla wieku i stanu fizjologicznego. Króliki nie są wybredne pod względem pokarmu i jedzą na ogół dużo i chętnie. Są jednak bardzo wrażliwe na jakość otrzymywanej karmy, zwłaszcza w młodym wieku. Króliki muszą jeść dość twardy pokarm, który pomaga im ścierać rosnące przez całe życie zęby(czytałem o 5 mm przyroście siekaczy na tydzień), jednak bardzo ważną rolę odgrywa dość częste pobieranie pokarmu około 80 razy na dobę.

Trzeba bowiem wiedzieć, że króliki oprócz przednich, dobrze widocznych, długich siekaczy mają jeszcze w jamie ustnej 14 zębów na górze i 10 na dole, razem 28 zębów. W górnej szczęce mają dodatkową parę małych siekaczy, które znajdują się za głównymi. Im dłużej zajęte są odgryzaniem, żuciem i rozcieraniem pożywienia, tym lepiej ścierają zęby. Oprócz pożywienia można podawać królikowi gałązki których podgryzanie pomoże mu w ścieraniu zębów. Uwaga - nie wszystkie gałązki są zdrowe, jako szkodliwe uważa się; wiśnia, brzoskwinia, śliwa, morela, migdałowiec, tuja, cis, bukszpan, jałowiec, ligustra, złotokap (wszystkie gałązki drzew pestkowych).
Wyśmienite w celach dietetycznych oraz do korekcji uzębienia będą gałązki drzew i krzewów ; buk, dąb, lipa, klon, wierzba, brzoza, topola, olszyna, grab, leszczyna, jabłoń, winorośla, malina, jeżyna, porzeczka. Prawidłowa dieta powinna składać się z dobrych jakościowo granulatów z suszonych roślin i ziaren, mieszanek zbożowych (unikać owsa, ponieważ jest on otoczony ostrymi łuskami które mogą kaleczyć dziąsła i powodować groźną chorobę n.p. ropnie), oraz warzyw i owoców. Siano i wodę należy podawać bez żadnych ograniczeń.

Zerwana zielonka nie może pochodzić z bezpośredniego otoczenia fabryki lub ruchliwej ulicy. Każdy owoc i warzywo muszą być starannie umyte, to samo dotyczy gałązek. Nawet na nie kropionych owocach i warzywach mogą znajdować się bakterie z rodzaju Salmonella. Zielonka może pochodzić z terenu, na którym występuje myksomatoza. Chorobie naszego ulubieńca może zapobiec jej staranne umycie.

Od czasu do czasu można zaserwować naszemu ulubieńcowi liści cykorii (sałata i inne nowalijki najlepiej jednak podawać z własnej uprawy balkonowej),  marchewkę, jabłko, liście mniszka lekarskiego, perzu czy krwawnika, siemię lniane, koniczyna, seler, pietruszka, liście rzodkiewki, liście malin. Zioła ;  takie jak lubczyk, szałwia, bylica piołun, ogórecznik i koper ogrodowy, Trunio uwielbia koperek ( poniżej pełny wykaz zalecanych warzyw i owoców ). W sklepach dla zwierząt a nawet w większych sklepach spożywczych można kupić gotowe mieszanki ziaren lub granulaty dla królików, zwróćmy uwagę dla królików to ważne, dobra firma rozróżnia - określenie gryzonie i króliki. Porównajmy skład granulatu, w dziale Jadłospis fabryczny skład granulatu Firmy ALEX. Uzupełnieniem diety naszego podopiecznego będą też dostępne w kilku wariantach smakowych kolby, (osobiście ich nie polecam) zawierające mieszankę zbóż, warzywa, owoce, (oczywiście jeśli królik zechce jeść taką kolbę, mój Trunio nigdy nie chciał skosztować a może i wyszło mu to na zdrowie)

Żywienie królików jest podstawowym czynnikiem który warunkuje prawidłowe funkcjonowanie organizmu.Musi ono zaspakajać zapotrzebowanie organizmu, tak zwierząt młodych które rosną, jak i dorosłych, na podstawowe składniki pokarmowe (organiczne, mineralne i witaminy). Króliki są zwierzętami roślinożernymi, ale pogląd o możliwości uzyskania prawidłowej hodowli królika tylko karmiąc go zielonkami, sianem i może jeszcze odpadkami kuchennymi, nie znajduje potwierdzenia. Króliki bowiem, jak i inne zwierzęta udomowione, dla pełnego zaspokojenia swoich potrzeb pokarmowych wymagają odpowiednich ilości pełnowartościowych pokarmów (granulaty).

Specyfiką tego gatunku jest jego długi przewód pokarmowy oraz silnie rozwinięte jelito ślepe z obfitą florą bakteryjną, co pozwala królikom na dobre wykorzystanie pokarmu o dużej zawartości włókna. Organizm zwierzęcy zużywa duże ilości energii, której źródłem jest spożywany pokarm. Zanim jednak dojdzie do wyzwolenia energii zawartej w pokarmie, musi on zostać rozłożony na składniki prostsze. Większość składników pokarmowych ma bowiem taką strukturę chemiczną i fizyczną, która nie pozwala im na przenikanie z przewodu pokarmowego do krwi i limfy. Czynnikami mechanicznymi, ułatwiającymi trawienie pokarmu są : żucie, połykanie oraz przesuwanie pokarmu przez żołądek i jelita.

Czynnikami chemicznymi biorącymi udział w procesie trawienia są enzymy wydzielane przez gruczoły trawienne i ściany przewodu pokarmowego, przez mikroflorę i mikrofaunę przewodu pokarmowego. Woda jest jednym z niezbędnych i podstawowych składników odżywczych. Już przy pobieraniu pokarmu ułatwia żucie i połykanie. Przemiany chemiczne składników odżywczych mogę odbywać się jedynie wtedy, gdy są one rozpuszczone, a fizjologicznym rozpuszczalnikiem jest właśnie woda. Woda bierze aktywny udział w licznych reakcjach przemiany, wchodząc bezpośrednio w skład tworzących się związków. Jako główny składnik krwi i chłonki jest ona transporterem składników odżywczych i produktów przemiany materii. Pochłania nadmiar ciepła w organiźmie, jej parowanie przez skórę jest głównym czynnikiem regulującym ciepłotę ciała.

Białko to kolejny ważny składnik pokamowy. Brak białka w sposób najbardziej wyraźny wpływa na zdrowie królika. Białko powstaje jedynie z białka paszy, toteż w dziennej dawce pokarmowej winno być ono stale w określonej ilości. Białko potrzebne jest młodemu królikowi do budowy nowych komórek a zwierzętom dorosłym do odnowy zużytych tkanek. Stałe i wielostronne zapotrzebowanie organizmu na białko powoduje, że jest ono tylko w małym stopniu magazynowane. Białka zbudowane są z aminokwasów, których zawartość i stosunki ilościowe są różne w różnych białkach. Najważniejsze, tzw. limitujące aminokwasy dla królików to te, które zawierają w swojej budowie siarkę (metionina, cystyna i cysteina). Zapotrzebowanie na białko można wyrażać w jego procentowej ilości w dawce, najczęściej białka strawnego. Zapotrzebowanie samic i samców w okresie spokoju płciowego wynosi 14 - 16% białka strawnego, dla małych królików oraz samic w ciąży 17 - 18%.

Węglowodany, to związki, do których zalicza się cukry proste, dwucukry, skrobię, celulozę i pokrewne związki. Najważniejszym węglowodanem zapasowym jest skrobia. Pokrywa ona zapotrzebowanie na węglowodany. Cukrowce także są źródłem energii, lecz w pewnych przypadkach nie można nimi zastąpić tłuszczy. Włókno jest najtrudniej strawną frakcją węglowodanów. Jego niska strawność jest przyczyną obniżenia przyswajania innych składników pokarmu. Pewna ilość włókna jest jednak konieczna. Dodatnie działanie włókna polega przede wszystkim na wypełnieniu przewodu pokarmowego, co powoduje u królika poczucie sytości. Pobudza również ruchy perystaltyczne jelit.

Równie ważnymi składnikami pokarmowymi są makro i mikroelementy. Odgrywają one bardzo zróżnicowaną role w organiźmie. Bez nich niemożliwe byłyby różne procesy biochemiczne w nim zachodzące. Niektóre składniki nawet w śladowych ilościach, mają bardzo duże znaczenie. Podobnie ma się rzecz z witaminami, z tym że większość witamin z grupy B jest syntetyzowana w organiźmie królika, nie zawsze jednak w ilości pokrywającej jego zapotrzebowanie.

Układ pokarmowy królika przystosowany jest do trawienia pokarmów roślinnych, a zwłaszcza objętościowych o dużej zawartości włókna. Jelita a przede wszystkim ślepe jelito, wyróżniają się bardzo dużą pojemnością. Zachodzą w jelicie zmiany fermentacji bakteryjnej, które prowadzą do rozkładu błonnika i przetworzenia związków azotowych niebiałkowych na białko komórek bakterii. Są to więc procesy bardzo podobne do tych, jakie zachodzą u przeżuwaczy w przedżołądkach. Dlatego też obecność w pokarmie królika włókna roślinnego jest niezbędna dla normalnego przebiegu trawienia. Część białek i witamin , głównie grupy B, pochodzących z miazgi pokarmowej wytworzonej w jelicie ślepym, nie zostaje wchłonięta przez błonę jelitową, lecz jest ona wydalana wraz z kałem na zewnątrz.

Jest to "kał nocny" który ma postać drobnych grudek o miękkiej konsystencji. Kał ten jest wydalany w nocy i ponownie zjadany przez króliki przeważnie wprost z odbytu. W ten sposób organizm królika dokładnie wykorzystuje substancje odżywcze i witaminy. Kał tzw. "dzienny" jest formowany w kształcie bobków o większych rozmiarach niż nocny. Jest on twardszy i bardziej suchy, ubogi w związki białkowe i witaminy, lecz zawiera dwukrotnie więcej włókna. Tego kału króliki nie zjadają. Zjawisko ponownego wykorzystania miazgi pokarmowej z jelit nie grozi zakażeniem oocystami kokcydiozy, gdyż gdyż ujawniają się one dopiero po upływie co najmniej 24 godzin od wydalenia przez organizm królików.

Jestem zdecydowanym przeciwnikiem stosowania diety ograniczającej się tylko do warzyw, owoców i siana. Króliki są zwierzętami roślinożernymi, ale pogląd o możliwości uzyskania dobrych efektów w hodowli karmiąc je tylko zielonką i sianem nie znajduje potwierdzenia, taka dieta ogranicza ilość potrzebnych dla życia składników pokarmowych które znajdują się w ziarnach zbóż. Ponadto jedzenie zaspakaja też naturalną potrzebę znalezienia jakiegoś zajęcia. Króliki muszą jeść przez cały czas ( w ciągu doby pobierają pokarm około 80 razy ) ponieważ służy to ich zdrowiu. Króliki bowiem, jak każde inne zwierzę udomowione dla pełnego zaspokojenia swoich potrzeb pokarmowych wymagają odpowiednich ilości pełnowartościowych pasz treściwych. Królik posiada bardzo mały żołądek oraz długi przewód pokarmowy z silnie rozwiniętym jelitem ślepym z obfitą florą bakteryjną co pozwala królikom na dobre wykorzystanie pasz o dużej zawartości włókna.
( w dziale Jadłospis fabryczny skład granulatu Firmy ALEX)

Przechodzenie pokarmu przez długie jelita ( 4 - 6 m )jest wymuszane nie ruchami mięśni lecz popychane następną dawką jedzenia. Aby pokarm przesuwał się przez jelito potrzeba trochę czasu i stale nowych dawek stąd jest tak bardzo ważne aby królik miał stały dostęp do paszy. Jeśli jest wygłodzony bo opiekun zapomniał napełnić miskę lub podać siano, to przy następnym karmieniu je łapczywie i zbyt dużo na raz. Bardzo szybko się nasyci, przestaje jeść stale małe porcje, a zawartość jelita wcale się nie przesuwa. Papka pokarmowa w jelicie zalega, fermentuje, gnije i wywołuje gazy. Nieuniknionym skutkiem są wówczas poważne zaburzenia trawienne. Dlatego nie należy zapominać aby stale znajdowało się w klatce siano, które spełnia rolę substancji balastowej.

Oprócz odpowiedniego doboru pełnowartościowych produktów w żywieniu królika powinniśmy się kierować jeszcze innymi zasadami. Powtarzam ale jest to ważne bardzo, do każdego rodzaju paszy należy zwierzątko przyzwyczajać powoli, podając stopniowo niewielkie ilości. Również jest zwrócenie uwagi na fakt, zanim wypuści się królika na zielona trawkę, trzeba go przez jakiś czas karmić właśnie taką zielonką jaką sam później znajdzie. Zawsze pod ręką musimy mieć dostatecznę ilość dobrego siana. Żywienie nie powinno nigdy być jednostajne lecz możliwie najbardziej urozmaicone. Zielonkę i inne pasze soczyste podajemy wyłącznie świeże, umyte i wysuszone, w dobrze wyważonych ilościach. Ich udział może wynosić około 45 % dziennej racji żywieniowej. Jeżeli po trzech godzinach od momentu podania pozostaną jakieś resztki, należy je usunąć. Zakładam, że sucha pasza nie powinna leżeć dłużej niż jeden dzień. Podajemy wszelkie produkty w których skład wchodzą głównie rośliny; suszone zioła, granulki marchwiowe, kostki z lucerny, suszone warzywa i owoce (nie siarkowane) oraz produkty składające się z siana i otoczek warzywnych.

Pamiętaj o ziarnach zbóż , dostarczają węglowodanów , białek i są także ważne w procesach trawiennych , granulat tylko w niewielkich ilościach choć króliki zazwyczaj bardzo go lubią. Uważaj też gdzie kupujesz warzywa lepiej wybrać się na targ niż kupować piękne warzywa w supermarkecie związki ochrony roślin zawierające azotany i azotyny są bardzo szkodliwe dla królików a niektóre warzywa takie jak sałata , marchewka magazynują ich bardzo dużo. Unikaj też roślin z grupy krzyżowych np. kapusty powodują wzdęcia które mogą być dla królika śmiertelne.

A tutaj następny głos na forum o żywieniu, są to wypowiedzi które potwierdzają fakt, że każdy królik jest inny i nie należy stosować diet tak zalecanych typu siano woda i zielenina. Byłem i jestem zwolennikiem urozmaiconego żywienia królika. Autorka postu pisze "Mój królik przeżył w świetnym zdrowiu 13.5 roku - umarł w sumie z powodu wypadku " Jaką stosowała dietę

Na śniadanie podajemy suchą karmę, granulat lub mieszanką ziaren.
Nie stosujmy zasady pustej miski przez cały dzień, woda i siano również bez ograniczeń.
Wieczorem podajemy zielonkę, warzywa i granulat lub mieszankę ziarna.

Nie mogę wymienić konkretnej ilości w gramach granulatu ( około 40g odpowiada to 2 - 3 łyżkom stołowym) na kilogram wagi ciała królika, jabłka około ćwiartki, marchewka 2 - 3 cm. Początkowo należy dać większe ilości a następnie stopniowo zmniejszać, aż do określenia właściwej porcji.

Przykład 1
pasze zielone od 300 do 400 g
Przykład 2
pasze zielone 150 g
siano 50 g
pasza treściwa 10 g
Przykład z dodatkiem warzyw okopowych
warzywa okopowe 100 g
siano 100 g
pasze treściwe 10 g

Niektóre źródła podają, że należy stosować tylko granulaty bo zawierają one wszystkie składniki potrzebne królikowi do życia. Słuszna racja jednak osobiście uważam, że należy podawać również mieszanki ziarna (dostępne w sprzedaży) mimo że królik będzie wybierał tylko smaczniejsze dla siebie ziarenka. Nie należy mu odbierać przyjemności pogryzienia sobie słonecznika, pszenicy, jęczmienia, czy też łuskanego owsa.

Marchewka jest wprawdzie przysmakiem ale podana w większej ilości działa przeczyszczająco. Nie należy podawać jej więcej niż jedną małą dziennie. Jedyną rzeczą godną polecenia jest specjalna, królicza kostka wapna. Nie dość, że uzupełnia ewentualne niedobory mikro i makroelementów to jeszcze podczas jej gryzienia królik ściera sobie siekacze. Dodatkową " tarką" mogą być opisane powyżej gałązki drzew i krzewów.

Króliki powinny mieć też stały dostęp do świeżej wody. Nie muszą jej pić w dużych ilościach (zwłaszcza wtedy, gdy w ich menu jest dużo soczystych warzyw czy owoców), ale zawsze powinny mieć możliwość napicia się jej. Woda pomaga im w trawieniu (przesuwaniu pokarmu w układzie pokarmowym), przemiany chemiczne składników odżywczych mogą odbywać się jedynie wtedy, gdy są rozpuszczone, a fizjologicznym rozpuszczalnikiem jest właśnie woda. Jest ona niesłychanie ważna w utrzymaniu prawidłowej temperatury ciała (pochłania nadmiar ciepła w organiźmie) i pracy nerek.

-samice i samce w okresie spokoju płciowego - 0,3 - 1.0 litra/na dobę,
-samice ciężarne i do 21 dnia latacji - 0,7 - 1,2 litra/na dobę,
-samice odchowujące młode od 21 dnia po odsadzeniu- 0,9 - 1,5 litra/ na dobę,
-młode króliki po odsadzeniu do 3 m-cy- 0,2 - 05 litra/ na dobę,

Odnośnie opinii które są zawarte na niektórych stronach www o hodowli króliczków, które zawierają dokładne opisy diety dla królika, to uważam że są one przesadnie nastawione na udzielanie dziennych dawek paszy, ograniczeniu dostępu do ziarna bo królik według niektórych opinii "nie powinien mieć w klatce w ziarna przez cały dzień". Jest to bardzo rygorystyczna dieta, nie należy zapominać że królik królikowi nie jest równy, ustalenie 20 g dawki dziennej ziarna dla królika o wadze 1 kg i ważącego 3 kg, to dla tego drugiego jest to po prostu głodówka, należy również zwrócić uwagę na wiek królika, młody dorastający w wieku do ośmiu miesięcy potrzebuje większe dawki pożywienia, później możemy ograniczać pokarm zwracając uwagę na wagę królika aby go nie zapaść, w wieku powyżej sześciu lat należy traktować go jako seniora i podawać pokarm regulując jego dawki w zależności od wagi królika. Dlatego sądzę że prawidłowym działaniem każdego opiekuna będzie cykliczne ważenie królika aby mieć pewność co do sposobu zastosowanego odżywiania.

Sam osobiście nie polecam podawania królikowi niczego do czego nie ma dostępu żyjąc w naturze. Nie uważam za rozsądne podawanie królikowi słodyczy, jogurtów czy innych pokarmów z którymi nie zetknął by się na wolności. Zapewniam że mój Trunio od 1995 roku nie ma ograniczeń pokarmowych i do tej pory czuje się dobrze nie przekracza wagi 1,7 kg. (choć czasami po zjedzeniu tapet zapada na zaburzenia układu pokarmowego ale dajemy sobie z tym radę, wspomnę tutaj o wyśmienitym działaniu na takie dolegliwości siemienia lnianego oraz rozgotowanych płatków owsianych) ale to już historia, dla dobra mojego króliczka zlikwidowałem w listopadzie 2003 roku tapety w mieszkaniu, jednak on przerzucił się na skrobanie gipsu ze ścian. (chyba przeprowadzę się wraz z nim do klatki)

-  sałata rzymska, zwykła (bardzo ciemna) i czerwonolistna,
-  endywia,
-  cykoria,
-  mlecz,
-  zwykły brokuł,
-  natka pietruszki i marchwi,
-  pietruszka
-  marchew
-  kiełki słonecznika,
-  koperek,
-  liście rzodkiewki [latem],
-  kilka łuskanych pestek dyni,(okazjonalnie)
-  słonecznik łuskany,
-  burak ćwikłowy, małe ilości,
-  liście buraka ćwikłowego,
-  rzeżucha,
-  kalarepa, Trunio dostaje liście przez cały rok,
-  seler,

-  zioła: mięta, bazylia, rumianek, koperek ogrodowy, lubczyk, szałwia, bylica piołun, ogórecznik,

-  kiwi,
-  maliny, Trunio jada na wiosnę same młode listki,
-  gruszka,
-  ananas,
-  truskawki,
-  jagody,
-  brzoskwinie,
-  czereśnie,
-  jabłka,
-  melon,
-  mango,
-  żurawiny,
-  grapefruity,

witamina B1 0,02-0,06 mg
witamina B2 0,01-0,05 mg
witamina B3 0,10-0,50 mg
witamina B5 0,05-0,13 mg
witamina B6 0,04-0,06 mg
inosital 11 mg
kwas foliowy do 0,008 mg
witamina C 5-35 mg
witamina E 0,30-0,80 mg
witamina H do 0,0035 mg
potas 100-180 mg
fosfor 10-15 mg
wapń 6-8 mg
magnez 3-6 mg
siarka 2-6 mg
chlor 1-5 mg
żelazo 0,30-0,60 mg
bor 0,20-0,30 mg
krzem 0,10-0,20 mg
mangan 0,03-0,10 mg
cynk 0,02-0,07
miedź 0,02-0,04 mg
fluor 0,005-0,01 mg
jod 0,001-0,002 mg
selen 0,001-0,002 mg
molibden 0,0002-0,001 mg
woda 80-88 %
kcal/kJ 40-60/190-250
białko 0,20-0,40 %
tłuszcz 0,30-0,50 %
cukier 8-16 %
kwasy 4-12 %
pektyny 0,1-1,5 g
polifenole 0,1-1,1 g

nektarynki 4 (mg)
babka 7
jabłka 7
brzoskwinie 8
śliwki 14
ananas 16
morele 17
czereśnie 17
sałata głowiasta 20
woda Multi Vita 21,2
truskawki 24
cykoria 26
buraki 29
woda Polanica Zdrój 30
brukselka 31
jabłka suszone 31
pietruszka korzeń 39
kiwi 40
marchew 41
pomarańcze 42
jeżyny 44
seler liściowy 50
rodzynki sułtanki 52
figi 54
kalarepa 68
seler korzeń 80
morele suszone 82
rodzynki koryntki 95
orzechy włoskie 98
nasiona słonecznika 100
brokuły 105
mniszek lekarski 158
pokrzywa 190
figi suszone 190
siemię lniane 198
jarmuż 212
rzeżucha 214
orzechy laskowe 225
pietruszka nać 245
migdały 252
owoce dzikiej róży 257
nasiona sezamu 783

Źródło: "Die Grosse GU Nahrwert- und Kalorien- Tabelle" autorzy: prof dr Ibrahim Elmadfa prof dr Erich Muskat polskie wydanie: Muza S.A. Wa-wa 2001

Najwięcej witamin zawierają warzywa i owoce świeże. W warzywach najwięcej mamy witaminy C, prowitaminy A ( karoten ) i witaminy E. Dużą ilość witaminy C zawiera pietruszka naciowa, jarmuz, koper, kapusta brukselska. Źródłem karotenu są; marchew, pietruszka, koper, szczaw, sałata. Warzywa zawierają także inne witaminy i prowitaminy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania króliczego organizmu.

Jest to ulubiony przysmak króliczka, lecz pamiętajmy że nie podajemy sałaty bez uprzedniego umycia i starannego wysuszenia. Podawanie sałaty w dużej ilości jest szkodliwe. Sałata rzymska tworzy luźne, wydłużone główki. Liście są kruche, mięsiste.

Paryska Zielona; tworzy kulistoowalne główki średniej wielkości, dobrze zwinięte. Liście wewnętrzne są soczyste, delikatne o słodkawym smaku.

Kędzierzawa Żółta; odmiana wczesna,liście średniej wielkości o powierzchni lekko falistej, o brzegach mocno powycinanych, barwy Żółtozielonej.

Amerykańska Brązowa; odmiana średnio późna, liście duże silnie pofałdowane, na ich powierzchni widoczne liczne pęcherzyki, barwa liści żółtozielona, liście zwrócone do światła zabarwione są na kolor brązowoczerwony.