Układ krwiotwórczy i krew, podobnie jak różne narządy, mogą podlegać zmianom nowotworowym. Taką właśnie chorobą nowotworową układu krwiotwórczego jest białaczka, przy której zmiany zazwyczaj rozwijają się w śledzionie, węzłach chłonnych i wątrobie lub w szpiku kostnym. Wskutek nadmiernego, nieprawidłowego rozwoju komórek, znacznie zwiększa się objętość tych narządów. Uszkodzenie komórek w szpiku kostnym, w którym powstają krwinki czerwone, doprowadza do niedokrwistości. Oprócz tego powiększeniu ulegają wewnętrzne i powierzchowne węzły chłonne. Charakterystycznym objawem choroby są zmiany we krwi, co można ustalić tylko za pomocą badań laboratoryjnych.

Na ogół obserwuje się wielokrotny wzrost liczby krwinek białych, a zmniejszenie liczby krwinek czerwonych i zawartości ich barwnika - hemoglobiny. To gromadzenie we krwi olbrzymiej liczby krwinek białych przyczyniło się do powstania nazwy choroby - białaczka. Znane są jednak i takie postacie białaczki, w których liczba krwinek białych w ekrwi minimalnie tylko wzrasta. Przyczyny wywołujące białaczkę nie są jeszcze dokładnie wyjaśnione, jednak na podstawie ostatnich wyników badań nie wyklucza się, że wywołuje ją wirus. Białaczka uważana jest za chorobę "złośliwą", przede wszystkim dlatego, że rozwija się powoli i nie wywołuje bólu, zwraca zaś uwagę dopiero wtedy, gdy proces chorobowy jest już znacznie zaawansowany.

Pierwszym zauważalnym objawem jest powiększenie węzłów chłonnych powierzchownych (znajdujących się pod skórą), zwłaszcza na szyi i pod zuchwą oraz w okolicy łopadki i pachwin. Może to utrudniać połykanie i oddychanie. Natomiast powiększenie węzłów chłonnych leżących głębiej może przyczynić się do zaburzeń funkcjonowania jelit i zachwiania innych czynności organizmu.

Nowotwory wywodzące się z tkanki krwiotwórczej, a przede wszystkim z układu chłonnego, choć nie należą do najczęściej stwierdzanych, zajmują ważne miejsce w onkologii weterynaryjnej, a w przypadku bydła i drobiu stanowią istotny problem epizootiologiczny. U psów, spośród wszystkich nowotworów wywodzących się z tkanki krwiotwórczej, najczęściej stwierdzane są chłoniaki. Liczba rocznie notowanych przypadków wynosi 13–24 na 100 000 osobników i jest wyższa niż u ludzi. Objawy kliniczne chłoniaków są bardzo nasilone, spontaniczna regresja następuje niezmiernie rzadko, a nieleczone psy przeżywają zwykle najwyżej kilka miesięcy. Jednocześnie są one jednymi z nowotworów najwrażliwszych na chemioterapię. Istnieje wiele podobieństw między chłoniakami psów i ludzi. Oprócz spontaniczności występowania, wśród innych cech wspólnych podkreśla się znaczne podobieństwo morfologiczne, objawy kliniczne oraz reakcję na chemioterapię. Dlatego też chłoniak psa jest często postrzegany jako zwierzęcy model chłoniaka nieziarniczego (non-Hodgkin’s lymphoma, NHL) występującego u człowieka.

Z tego powodu, jak też w wyniku zwiększających się wymagań właścicieli zwierząt odnośnie do leczenia, stał się on obiektem rosnącego zainteresowania wśród badaczy. Pojęcie chłoniak złośliwy (lymphoma malignum) obejmuje rozrost nowotworowy wywodzący się z limfocytów. Termin ten obowiązuje bez względu na: – umiejscowienie pierwotnego procesu nowotworowego, który może rozwinąć się w węzłach chłonnych, jak i poza nimi, np.: w śledzionie, grasicy, nieotorbionych grudkach chłonnych, a nawet w miejscach, gdzie fizjologicznie nie występują skupiska tkanki limfatycznej;– antygenową przynależność komórek nowotworowych (do limfocytów linii B, T lub bez takiej przynależności – ani B, ani T). Chłoniaki mogą objawiać się powiększeniem węzłów chłonnych lub obecnością zmian guzowatych w narządach, mogą przebiegać bez zmian we krwi i szpiku, z nieznacznymi zmianami lub z ewidentną białaczką. Granica pomiędzy tymi formami przebiegu choroby jest płynna i niekiedy ujmuje się je łącznie jako chłoniak/białaczka (lymphoma/leukemia).

Białaczka najczęściej występuje u psów starszych. Rokowania w tej chorobie jest zdecydowanie niekorzystne. Stosowanie leków hamujących rozrost komórek nowotworowych mogą tylko przejściowo wstrzymać rozwój procesu chorobowego. Wzmacniające, bogate w białko i witaminy pożywienie, stosowanie preparatów żelaza oraz nieprzemęczanie psa przyczynią się do wzrostu sił obronnych organizmu. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że przy tej chorobie, mimo stosowania różnych środków, możliwości udzielenia pomocy zwierzęciu przez lekarza są ograniczone.

Powrót